12 từ tiếng Anh có nguồn gốc kỳ lạ

Tiếng Anh là ngôn ngữ tập hợp các từ ngữ từ khắp nơi trên thế giới, được rèn luyện qua hàng thiên niên kỷ từ các cuộc xâm lược, chiến tranh, mở rộng thuộc địa và qua cả các thời kỳ phát triển khoa học và văn hóa.

Trong số khoảng 750.000 từ, chúng tôi đã tập hợp phiên bản các từ Tiếng Anh đẹp nhất, hài hước nhất và kỳ quặc nhất – nhưng còn những từ có nguồn gốc kỳ lạ nhất thì sao? Hãy cùng khám phá bên dưới!

1. Clue

Theo ngữ nghĩa, từ này được đánh cắp từ các vị thần Hy Lạp. “Clue” có nguồn gốc từ từ ‘clew’ trong thần thoại Hy Lạp. Khi Mintatour – một con quái vật với cơ thể của một người đàn ông và cái đầu của một con bò đực – giam cầm vị vua thần thoại Theseus trong một mê cung, Theseus được cho là đã trốn thoát bằng cách sử dụng một quả cầu bằng sợi hoặc bằng một “clew”. Ông đã dùng sợi để làm dấu đường đi của mình, để có thể quay lại lần nữa nếu bị lạc.

Vì vậy, “clew” mang ý nghĩa một cái gì đó dẫn đường bạn, và sau này nó có nghĩa rộng hơn là manh mối – một gợi ý hướng dẫn để khám phá ra một sự thật nào đó.

2. Hooligan

Có rất nhiều từ trong tiếng Anh để chỉ về kẻ gây rối: ruffian, thug, hoodlam, yob, chav, lout…  Đó là một danh sách vô tận. Mỗi từ không chỉ có ý nghĩa sắc thái riêng mà còn thường gợi ý điều gì đó về vùng miền của những người sử dụng nó tại Vương quốc Anh.

Nhưng nếu bạn được gọi là một “hooligan”, thì nguồn gốc của từ này không thực sự rõ ràng. Theo “Từ điển Từ nguyên tiếng Anh Oxford” (Oxford English Etymology Dictionary), “hooligan” bắt nguồn từ họ của một gia đình người Ireland  – Houlihan – có trong bài hát cũ từ những năm 1890. Một giả thuyết khác là trong thời kỳ Jacobite trỗi dậy năm 1745, một chỉ huy người Anh đã nghe nhầm từ “meanbh-chuileag” chỉ muỗi vằn trong tiếng Gaelic của người Scotland và tạo ra từ “hooligan” để thể hiện sự khó chịu của mình đối với loài côn trùng phiền toái này, sau này nó có nghĩa là bất kỳ ai hoặc điều gì gây khó chịu như loài muỗi vằn!

3. Nice

Giáo viên ở các nước nói tiếng Anh thường thất vọng với việc lạm dụng tính từ “nice” trong văn miêu tả của học sinh.  Và hóa ra bây giờ họ thậm chí còn có thêm lý do để cấm sử dụng từ này trong lớp học – vì từ này vốn có nguồn gốc từ một từ có ý nghĩa tiêu cực – như “ignorant”- ngu dốt hoặc “foolish” – ngu ngốc.

Các nhà ngôn ngữ đã nghiên cứu nhiều nguồn gốc có thể có của từ này. Nó có thể đã phát triển từ phiên bản ‘nice’ trong tiếng Pháp cổ vào cuối thế kỷ 13 hoặc từ ‘necius’ trong tiếng Latinh. Người ta cho rằng nó dần trở nên tích cực theo thời gian bởi vì, khi “nice” mới được dùng trong tiếng Anh, nó thường được dùng để chỉ một người ăn mặc quá lố lăng. Tuy nhiên sau đó, từ này bị nhầm lẫn với việc chỉ đến một thứ gì đó tinh tế hoặc một người ăn mặc “đẹp”.

4. Shampoo

Giờ thì bạn thậm chí còn có thêm nhiều lý do hơn để tận hưởng thời gian tắm của mình. Từ “shampoo” có nguồn gốc từ tiếng Hindi, và có nghĩa là ‘xoa bóp’. Bắt nguồn từ gốc tiếng Phạn “chapati (चपति)”, từ này ban đầu dùng để chỉ bất kỳ kiểu ép, nhào nặn hoặc xoa dịu nào. Ý nghĩa sau đó được mở rộng sang có nghĩa là ‘gội đầu’ vào năm 1860, và chỉ đến những năm 1950, nghĩa của nó mới được mở rộng hơn nữa để chỉ việc giặt thảm và các vật liệu khác.

5. Nightmare

Nguôn gốc của từ “night” (ban đêm) trong từ ác mộng đến từ đâu thì đã khá rõ ràng. Nhưng còn từ “mare” thì sao? Nếu bạn tự hỏi liệu nó có liên quan gì đến ngựa hay không, thì điều này là sai lầm. “Mare” chỉ đến một con yêu tinh cái ngồi trên người bạn, làm bạn ngạt thở khi bạn đang ngủ, quấn tóc của nó quanh bạn trong một “marelock” (cơn mê) và cố mang lại những suy nghĩ xấu cho bạn… Khá ác mộng, phải không?

6. Sandwich

Nguồn gốc tên gọi của “Bánh mì sandwich” đến từ “Bá tước Sandwich thứ 4” – một chính trị gia và nhà quý tộc người Anh từ thế kỷ 18.

Hoàn cảnh hình thành bánh mì sandwich bắt nguồn từ vị Bá tước Sandwich là chủ đề tranh luận sôi nổi giữa các nhà ngôn ngữ học. Một số người tin rằng ông dùng thức ăn kẹp giữa hai miếng bánh mì để không phải rời khỏi bàn cờ bạc yêu thích, những người chơi cùng sau đó bắt đầu yêu cầu người hầu phần ăn “giống như Sandwich”, rồi dần rút ngắn chỉ còn “một chiếc Sandwich” . Một số khác (những người tôn trọng Bá tước Sandwich hơn) tin rằng ông ăn thức ăn theo cách này để có thể ở lại bàn làm việc và chú tâm hơn vào các cam kết chính trị của của bản thân.

7. Shambles

Nguồn gốc của từ “shambles” mới thực sự là rối ren. Theo nghĩa đen, “shambles” có nghĩa là “một mớ hỗn độn thực sự”. Không có gì lạ khi nghe người nói Tiếng Anh phàn nàn rằng “cuộc sống của họ là một mớ hỗn độn!”

Thuật ngữ này được cho là bắt nguồn từ thuật ngữ Latin “scamillus”, có nghĩa là một cái ghế đẩu nhỏ. Nhưng ở thời kỳ mà thuật ngữ ‘scamillus’ được sử dụng, thì từ “shambles” chúng ta dùng ngày nay, cũng được dùng để chỉ một cái ghế đẩu. Chúng tôi thực sự không biết lý do tại sao, nhưng tại một số thời điểm thì ý nghĩa của ‘scamillus’ cụ thể hơn để phân biệt nó với từ kia; nó chỉ đề cập đến một chiếc ghế đẩu mà trên đó có bán một thứ gì đó. Nhiều năm sau, ý nghĩa của ‘scamillus’ được cải tiến thêm để có nghĩa là quầy hàng – nơi bán thịt. Sau đó, nó có nghĩa là chợ bán thịt. Rồi nó có nghĩa là một lò mổ. Và cuối cùng, ở đâu đó,  từ “shambles” được dùng để chơi chữ về việc cuộc sống của chúng ta như  một mớ hỗn độn đẫm máu, giống như … một lò mổ.

8. Tattoo

“Tattoo” (Hình xăm) được đặt tên từ từ “tatau” của người Polynesia, có nghĩa đơn giản là “một dấu vết được tạo ra trên da”. Thuật ngữ này hình thành từ từ ‘tattow’ trong tiếng Samoa có nghĩa là ‘tấn công’.

Ứng dụng đầu tiên vào tiếng Anh xuất hiện từ năm 1786 trong tạp chí Endeavour của Thuyền trưởng James Cook, trong đó ông mô tả truyền thống xăm mình của những người ông gặp trong chuyến hành trình ở Polynesia. Tục xăm mình đã tồn tại ở Anh trước thời điểm này, nhưng trước khi sử dụng từ mượn từ Polynesia, nó được biết đến như một hình thức ‘vẽ tranh’. Trên thực tế, khi một người đàn ông bản địa Indonesia ở New Guinea bị đưa đi làm nô lệ ở Vương quốc Anh vào năm 1691, người dân Anh đã biết đến ông ta với biệt danh “Painted Prince” (Tạm dịch: Hoàng tử hình xăm) vì những hình vẽ trên cơ thể.

9. Ketchup

Nước sốt cà chua nổi tiếng mà bạn ăn kèm với món khoai tây chiên hiện nay không hẳn là có hương vị giống như bây giờ. Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của thuật ngữ này, nhưng xuất xứ có thể tham khảo về nó là vào đầu thế kỷ 17, khi người Trung Quốc sử dụng “kôe-chiap” (鮭 汁) để chỉ hỗn hợp cá ngâm và gia vị. Và bản ghi âm bằng tiếng Anh đầu tiên của sốt cà chua  được liệt kê trong từ điển năm 1690, trong đó nó được đánh vần là ‘Catchup’.

10. Checkmate

Thuật ngữ cờ vua ‘checkmate’ được cho là xuất phát từ tiếng Ba Tư “shāh māt” (شاه مات), có nghĩa là ‘nhà vua bất lực’. Tuy nhiên, khi cờ vua được truyền bá từ Ả Rập đến châu Âu, trong tiếng Ả Rập ‘māta’ (مَاتَ) có nghĩa là ‘chết’, nó cũng được cho là có nghĩa ‘vua đã chết’. Nhiều người phản đối việc truy tìm từ nguyên của thuật ngữ thứ hai bởi vì ‘shāh’ hoặc ‘king’ trong cờ vua không chết,  quân cờ này ‘chỉ đơn giản là bị ép vào một vị trí mà không thể thoát ra‘ mà thôi.

11. Robot

Shakespeare không phải là nhà văn duy nhất đưa từ mới vào tiếng Anh. Từ ‘robot’ trong tiếng Anh bắt nguồn từ tiếng Séc ‘robota’, có nghĩa là ‘lao động cưỡng bức’. Từ này được tác giả Karel Čapek giới thiệu vào những năm 1920 trong vở kịch khoa học viễn tưởng của ông, ‘R.U.R’ (‘Rô bốt vũ trụ của Rossom’), khám phá ý tưởng chế tạo người tổng hợp. Điều thú vị là sau đó, ông tiết lộ rằng từ này không phải do ông phát minh, mà là của anh trai ông – một nhà văn nhưng nhưng được biết đến nhiều hơn trong vai trò là một họa sĩ.

12. Barbecue

Thuật ngữ “barbecue ” (thịt nướng) xuất phát từ từ Caribê  ‘barbakoa’ có nghĩa là ‘khung que’. Điều thú vị là khi đưa vào ứng dụng trong tiếng Anh, ‘barbecue’ được dùng như một động từ, chứ không phải danh từ. Danh từ  ‘barbecado’ lần đầu xuất hiện vào năm 1648 trong câu ‘the Indians instead of salt doe barbecado or dry and smoak fish‘, rồi biến đổi thành ‘barbecue’ vào năm 1661, trong câu ‘some are slain, And their flesh forthwith Barbacu’d and eat“. Do đó, nó đã chấm dứt các cuộc tranh luận về việc liệu “barbecue” có thể được sử dụng như một động từ hay không.